คู่มือเล่มนี้เป็นผลสืบเนื่องมาจากการจัดอบรมการแสวงหา/รวบรวมข้อเท็จจริง และการสังเกตการณ์คดีด้านการละเมิดสิทธิมนุษยชน ภายใต้โครงการเรียนรู้ และสังเกตการณ์กระบวนการทางศาลในมุมมองสิทธิมนุษยชน (Court Watch 2009) ที่จังหวัดปัตตานี เมื่อวันที่ 15-18 สิงหาคม 2552 โดยมีผู้เข้าฝึกคือกลุ่มผู้ทํางานด้านสิทธิมนุษยชนในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย
เมื่อเสร็จสิ้นการอบรม สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งเอเชีย ได้ตระหนักชัดว่ามีความจําเป็นที่จะต้องผลิตหนังสือคู่มือ ออกมาเพื่อที่เฝ้าระวังปัญหาสิทธิมนุษยชนในพื้นที่ต่างๆ ช่วยเหลือผู้ทํางานด้านสิทธิมนุษยชนในการดําเนินงาน คู่มือการตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชน ฉบับย่อนี้นําเสนอแนวทางในการรวบรวมข้อมูลด้านสิทธิมนุษยชนที่เชื่อถือได้ การบ่งชี้แหล่งข้อมูล การรวบรวมตรวจสอบ และการประเมินพยานหลักฐาน การวางแผนตระเตรียมคําถามและการดําเนินการสัมภาษณ์ การวางแผนการดําเนินการรวบรวมข้อเท็จจริง และการบริหารจัดการการทํางานภาคสนามในการรวบรวมข้อเท็จจริง เพื่อเป็นการช่วยเหลือกลุ่มองกรค์ที่ทํางานด้านสิทธิมนุษยชน
หัวข้อในคู่มือจึงครบคลุมรายละเอียดจาก “คู่มือการเก็บ รวบรวมข้อเท็จจริงและการบันทึกข้อมูลด้านการละเมิดสิทธิมนุษยชน ของ คุณเมนวล กัซแมน, คุณเบปส์ อิกนาซิโอ และคุณดี.เจ. ราวินดรัน”
พึงเน้นย้ำไว้ในที่นี้ว่าหนังสือเล่มนี้เป็นเพียงคู่มือประจํากายเพื่อช่วยในการทํางานในพื้นที่ จึงมีเนื้อหาจํากัด ไม่ได้ครอบคลุมทุกแง่มุมหรือรายละเอียด ดังนั้นผู้ตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนจึงควรที่จะได้แสวงหาข้อมูลและความกระจ่างจากแหล่งข้อมูลอื่นๆ เช่น จากอินเทอร์เน็ตเป็นการเสริมด้วย
สุดท้ายนี้ขอขอบคุณ คุณดี.เจ. ราวินครัน ที่กรุณาช่วยเรียบเรียงคู่มือฉบับนี้
กัลปาลาตา ดุตตา
ผู้อํานวยการ สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งเอเชีย
รศ. ม.ร.ว.พฤทธิสาณ ชุมพล
ประธานสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งเอเชีย



