รายงาน เรื่องเล่าจากหลุมลึก: กรณีการบังคับสูญหายในบริบทกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่ (The Pit to the Hill: The Enduring Crisis of Enforced Disappearance in Lahu Communities in Northern Thailand)
รายงาน “เรื่องเล่าจากหลุมลึก: กรณีการบังคับสูญหายในบริบทกลุ่มชาติพันธุ์ลาหู่” สะท้อนให้เห็นถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชนร้ายแรง ซึ่งเกิดจากการบังคับสูญหาย และผลกระทบรุนแรงที่ฝังรากลึกในชุมชนชาวลาหู่ทางภาคเหนือของประเทศไทย จากการต่อยอดจากโครงการวิจัยในระดับรากหญ้า รายงานการศึกษาชิ้นนี้มีเป้าหมายเพื่อเปิดเผยให้เห็นถึงการละเมิดสิทธิและรากของการละเมิดสิทธิอย่างเป็นระบบ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ต้องต่อสู้กับปฏิบัติการด้านความมั่นคงของรัฐ ความขัดแย้งทางการเมือง และความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ ข้อค้นพบต่างๆ อยู่บนพื้นฐานของการสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ทางด้านกฎหมาย และการวิจัยแบบมีส่วนร่วมกับชุมชนที่ได้รับผลกระทบ
การบังคับสูญหาย ซึ่งหมายถึงการควบคุมตัวบุคคลโดยพลการ โดยฝีมือของเจ้าหน้าที่รัฐ ตามมาด้วยการปฏิเสธที่จะเปิดเผยที่อยู่ ถือเป็นอาชญากรรมร้ายแรง เป็นการลบตัวตนทางกฎหมายและทางสังคมของผู้เสียหาย ขณะเดียวกันก็ส่งผลให้ครอบครัวและชุมชนของผู้ถูกบังคับสูญหายตกอยู่ในความเจ็บปวด ทุกข์ทรมาน และความไม่แน่นอน เมื่อผนวกกับการทรมานและการสังหารนอกกระบวนการยุติธรรม การละเมิดสิทธิเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงการล่มสลายของความคุ้มครองทางกฎหมายและการละเมิดหลักการพื้นฐานด้านสิทธิมนุษยชนอย่างเห็นได้ชัด ลักษณะอันรุนแรงของอาชญากรรมเหล่านี้มักจะขยายใหญ่ขึ้นโดยการทำลายหลักฐานอย่างเป็นระบบ การปฏิเสธการควบคุมตัว และการลอยนวลพ้นผิดของผู้ที่ละเมิด
การวิจัยในครั้งนี้ได้รับความร่วมมือจากสมาคมลาหู่เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต และนายสิละ จะแฮ นายกสมาคม ได้เปิดเผยรูปแบบอันน่าสะเทือนใจของการบังคับสูญหายและการทรมาน ซึ่งพุ่งเป้าไปที่ปัจเจกบุคคลในชุมชนชาติพันธุ์ทางภาคเหนือ กรณีเหล่านี้มักเชื่อมโยงกับปฏิบัติการต่อต้านการก่อความไม่สงบ และนโยบาย “สงครามยาเสพติด” ซึ่งประชาชนจำนวนมากถูกลิดรอนเสรีภาพโดยไม่ผ่านกระบวนการทางกฎหมาย เผชิญกับการปฏิบัติที่ไร้มนุษยธรรม และถูกบังคับสูญหายในที่สุด การขาดความรับผิดรับชอบต่อการกระทำเหล่านี้นำไปสู่บรรยากาศแห่งความหวาดกลัวและความไม่ไว้วางใจ ซึ่งส่งผลให้ชุมชนขาดเจตจำนงในการแสวงหาความยุติธรรม เนื่องจากหวาดกลัวการแก้แค้นเอาคืน ชุมชนชาวลาหู่เองก็ต้องใช้ความยืดหยุ่นและความกล้าหาญอย่างมหาศาลในการเปิดเผยและแบ่งปันเรื่องราว รวมทั้งให้ข้อมูลเกี่ยวกับสถิติต่างๆ และเน้นย้ำถึงความต้องการการช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน
การศึกษาเชิงลึกของเราเปิดเผยข้อค้นพบสำคัญหลายประการ ประการแรก การบังคับสูญหายและการทรมานไม่ได้เกิดขึ้นเป็นกรณีเดี่ยวๆ แต่เป็นองค์ประกอบที่เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าในนโยบายความมั่นคงของรัฐภายในภูมิภาค ประการที่สอง ผู้เสียหายมักจะเป็นชาติพันธุ์ชนกลุ่มน้อย ซึ่งชี้ให้เห็นถึงรูปแบบของการเลือกปฏิบัติและการผลักกลุ่มคนเหล่านี้ให้เป็นชายขอบ ประการที่สาม กรอบการทำงานด้านกฎหมายและสถาบันที่ออกแบบเพื่อปกป้องพลเมืองประสบความล้มเหลว เนื่องจากเจ้าหน้าที่รัฐมักจะพยายามกีดกันการสืบสวนสอบสวน และปฏิเสธการมีอยู่ของปัญหา ประการสุดท้าย ความเสียหายทางสังคมและทางจิตใจของครอบครัวของผู้สูญหายและชุมชนนั้นประเมินมิได้ นำไปสู่บาดแผลทางจิตใจที่ยาวนานและส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ความลำบากทางเศรษฐกิจ และการบ่อนทำลายความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมและทางสังคม
จากข้อค้นพบดังกล่าว รายงานฉบับนี้ได้ร่างข้อเสนอแนะเร่งด่วน โดยเรียกร้องให้รัฐบาลทำให้การบังคับสูญหายเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายภายใต้กฎหมายภายในประเทศและกลไกระหว่างประเทศ รวมทั้งแนะนำให้มีการจัดตั้งคณะกรรมการที่เป็นอิสระและเป็นกลางในการสืบสวนกรณีบังคับสูญหายและการทรมานที่มีการรายงานในทุกกรณี โดยเฉพาะในรูปแบบเฉพาะและในบริบทของชุมชนชาวลาหู่ นอกจากนี้ เราขอเร่งรัดให้มีการสร้างกระบวนการสนับสนุนแบบองค์รวมสำหรับครอบครัวผู้เสียหาย ซึ่งรวมถึงความช่วยเหลือทางกฎหมาย การให้คำปรึกษาด้านจิตวิทยา และความช่วยเหลือด้านการเงิน
[English]
This report, “A Cry from the Pit to the Hill: : The Enduring Crisis of Enforced Disappearance in Lahu Communities in Northern Thailand” details the grave human rights violations of enforced disappearance and their profound, devastating impact on Lahu communities in Northern Thailand. Stemming from a grassroots research project, this study aims to shed light on these abuses and their systemic roots, particularly in areas grappling with state security operations, political conflict, and economic disparities. The findings are based on extensive interviews, legal analysis, and participatory research with affected communities.
Enforced disappearance, defined as the arbitrary detention of an individual by state agents followed by a refusal to acknowledge their whereabouts, is a crime of immense cruelty. It effectively erases the victim from legal and social existence, while simultaneously plunging their family and community into a state of perpetual anguish and uncertainty. Compounded by acts of torture and extrajudicial killings, these violations represent a complete breakdown of legal protections and a flagrant disregard for fundamental human rights. The insidious nature of these crimes is further magnified by the systemic erasure of evidence, denial of detention, and the impunity often enjoyed by the perpetrators.
The research conducted for this report, in collaboration with the Lahu Association and its president, Mr. Sila Jahae, reveals a disturbing pattern of disappearances and torture targeting individuals within Northern indigenous communities. These incidents are often linked to counter-insurgency operations and the ‘war on drugs’ policies, where individuals are deprived of their liberty without due process, subjected to inhumane treatment, and subsequently made to vanish. The lack of accountability for these actions has fostered a climate of fear and distrust, where communities are reluctant to seek justice for fear of reprisal. The Lahu community, in particular, has demonstrated incredible resilience and courage in sharing their stories, providing a human face to these statistics and highlighting the urgent need for action.
Our investigation uncovered several key findings. First, enforced disappearance and torture are not isolated incidents but rather a recurring element of state security policy in the region. Second, the victims are disproportionately from indigenous groups, indicating a pattern of discrimination and marginalization. Third, the legal and institutional frameworks designed to protect citizens are failing, as authorities frequently obstruct investigations and deny the existence of a problem. Finally, the social and psychological toll on the victims’ families and communities is immeasurable, leading to long-term and intergenerational trauma, economic hardship, and the erosion of cultural and social ties.
In light of these findings, this report outlines a series of urgent recommendations. We call upon the Thai government to effectively enforce and criminalize enforced disappearance under domestic law and international instruments. We also recommend the establishment of an independent, impartial body to investigate all reported cases of disappearance and torture, with the power to prosecute perpetrators regardless of their rank or position, particularly in this specific pattern and context of Lahu communities. Furthermore, we urge for the provision of comprehensive support services for the victims’ families, including legal aid, psychological counseling, and financial assistance.
