จดหมายเปิดผนึก ขอให้ดำเนินการให้มีการปล่อยตัวเด็กหญิงนักกิจกรรมทางสังคม และการเมือง

จดหมายเปิดผนึก (25 เมษายน 2566)

เรื่อง ขอให้ดำเนินการให้มีการปล่อยตัวเด็กหญิงนักกิจกรรมทางสังคม และการเมือง

เรียน ผู้บัญชาการสำนักงานตำรวจแห่งชาติ

มูลนิธิผสานวัฒนธรรมเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไร และเป็นองค์กรสิทธิมนุษยชนที่ได้รับการรับรองโดยคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) มูลนิธิฯ ทำงานด้านการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนและสิทธิในการเข้าถึงความยุติธรรมของประชาชน โดยเฉพาะกรณีละเมิดสิทธิมนุษยชนโดยเจ้าหน้าที่รัฐ โดยการทรมาน การปฏิบัติหรือการลงโทษที่โหดร้าย ไร้มนุษยธรรม หรือย่ำยีศักดิ์ศรีและการบังคับบุคคลให้สูญหาย

สืบเนื่องจากขณะนี้ ‘เด็กหญิงหยก’ ปัจจุบันอายุ 15 ปี ได้ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจควบคุมตัวอยู่ที่ศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนหญิงบ้านปรานี จ.นครปฐม ตั้งแต่วันที่ 29 มีนาคม 2566

เด็กหญิงคนดังกล่าวถูกจับกุมที่ สน.พระราชวัง เมื่อ 28 มีนาคม 2566 จากหมายจับ สน. สำราญราษฎร์ คดีมาตรา 112 จากการเข้าร่วมชุมนุมเมื่อ 13 ตุลาคม 2565 และวันถัดมา ศาลเยาวชนและครอบครัวกลางได้ออกหมายควบคุมตัวระหว่างสอบสวน (ตามคำร้องขอพนักงานสอบสวน) เป็นเวลา 30 วัน หรือ 1 ผัด ซึ่งจะครบกำหนดในวันที่ 27 เมษายน 2566 ที่จะถึงนี้

ทั้งนี้ ข้อมูลการติดตามของศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชน ระบุว่า นับตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นมา จนถึงปัจจุบัน (12กุมภาพันธ์ 2566) มีเด็กและเยาวชนอายุไม่เกิน 18 ปี ถูกดำเนินคดีด้วยมาตรา 112 แล้ว อย่างต่ำ 18 ราย จากจำนวน 21 คดี

ก่อนช่วงการจับกุมเมื่อวันที่ 28 มีนาคม 2566 หยก เดินทางไปที่ สน. พระราชวังด้วยตนเองเพื่อติดตามการจับกุม ‘บังเอิญ’ ศิลปินวัย 25 ปี ซึ่งถูกจับกุมจากกรณีพ่นสเปรย์ที่กำแพงวัดพระแก้ว และถูกควบคุมตัวมาที่ สน. พระราชวัง ก่อนหน้านี้ ขณะที่หยกกำลังไลฟ์สดที่หน้าห้องสืบสวน ตำรวจได้เข้าจับกุมเธอโดยอ้างว่าอาจเข้าข่ายการกระทำผิดร่วมกันกับ ‘บังเอิญ’ ผู้พ่นสเปรย์สีดำที่กำแพงวัดพระแก้ว จากนั้น ตำรวจจึงได้ยึดไอแพด (iPad) ของเธอไปและเข้าควบคุมตัวทันที ก่อนเฟซบุ๊กไลฟ์ดังกล่าวจะถูกตัดสัญญาณการถ่ายทอดไป ต่อมา เจ้าหน้าที่ตำรวจนายหนึ่งจึงแจ้งว่า หยก มีหมายจับคดีมาตรา 112 จากการเข้าร่วมชุมนุมเมื่อ 13 ตุลาคม 2565 โดยหมายลงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ออกโดยศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ทั้งที่ทนายความได้แจ้งเหตุขัดข้องเกี่ยวกับการสอบจึงไม่สามารถไปพบพนักงานสอบสวนตามหมายเรียกได้ แต่พร้อมที่จะให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่

นอกจากนี้ หยกเปิดเผยในภายหลังว่า ระหว่างการถูกจับกุมข้างต้น เธอถูกจากเจ้าหน้าที่ตำรวจชุดจับกุม เป็นชายหลายคนล่วงละเมิด โดยได้นั่งทับตัวเธอ ล้วงจับขา และบางคนล้วงเข้าไปบริเวณหน้าอก เพื่อพยายามยึดเอาไอแพดที่เธอเหน็บไว้ในเสื้อด้านในออกไป จากนั้น ตำรวจได้จับกุมและลากตัวเธอเข้าไปยังห้องสืบสวนของ สน.พระราชวังระหว่างนั้นเธอได้กรีดร้องเสียงดังอยู่นานหลายวินาที เพื่อต้องการขอความช่วยเหลือและต้องการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจกลุ่มนั้นหยุดการกระทำดังกล่าว

จากเหตุการณ์ดังกล่าว เด็กหญิงหยกจึงได้ขอให้ทนายความแจ้งความร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวน สน. พระราชวัง เพื่อเอาผิดกับเจ้าหน้าที่ตำรวจที่ได้ร่วมกันจับกุมเธอ รวมทั้งสิ้น 8 นาย ซึ่งได้แก่ พ.ต.ท. เสกสรรค์ ชุ่มแจ่ม, พ.ต.ต. พลาวัส คนกล้า, ร.ต.ท. อนุวัฒน์ แก้วเชื้อ, ร.ต.ท. ธนัท ผดุงสิน, ร.ต.ท. สุเมธ นาคสีหมอก, ส.ต.ท. ชนนันต์ พาทุมโสม, ส.ต.ท. ณัฐพงศ์ สมปันวัง และ ส.ต.ต. ดนัย ศรีสมโภชน์ กับพวกฯ ในความผิดฐานลักทรัพย์ฯ, ข่มขืนใจฯ และทำร้ายร่างกาย

ทั้งนี้เจ้าหน้าที่ตำรวจได้นำตัวเธอไปควบคุมไว้ที่ สน. สำราญราษฎร์ เป็นเวลา 1 คืน ก่อนส่งตัวไปที่ศาลเยาวชนและครอบครัวกลาง ในวันที่ 29 มีนาคม 2566 อ้างว่าเพื่อสอบสวนและขอให้หมายศาลฝากขังเธอด้วย

จากเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นดังกล่าว มูลนิธิผสานวัฒนธรรมขอเรียนว่า มีข้อห่วงกังวลต่อการปฏิบัติกับเด็กและเยาวชน เจ้าหน้าที่รัฐจะต้องปฏิบัติในรูปแบบที่พิเศษแตกต่างจากการดำเนินการต่อกลุ่มคนทั่วไป และคำนึงถึงผลประโยชน์ของเด็กและเยาวชนเป็นหลักการสำคัญ ตามอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ซึ่งเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่เด็กพึงได้รับ วิธีการจับกุมเด็กหญิงในวันที่ 28 กุมภาพันธ์ในขณะที่เธอไลฟ์สดเกี่ยวกับการจับกุมและควบคุมตัว ‘บังเอิญ’ ที่ สน. ราชวังซึ่งเธอมิได้กระทำผิดใดๆ

แต่ต่อมาจึงอ้างว่าจับกุมตามหมายจับซึ่งออกตามหมายเรียกในคดี 112 เดิม โดยขณะจับกุมก็มิได้แสดงหมายจับดังกล่าวแต่อย่างใด ทั้งยังมีการยึดทรัพย์สินของเธอไปโดยมิชอบด้วยกฎหมาย มีการใช้ความรุนแรงในการจับกุม กระทั่งล่วงละเมิดสิทธิในเนื้อตัวร่างกายด้วย จึงเป็นการจับกุมโดยมิชอบ ยิ่งไปกว่านั้น ในคดีความอาญาของเด็กและเยาวชน กฎหมายบังคับว่าจะต้องมีการแต่งตั้งที่ปรึกษาทางกฎหมายเข้าร่วมกระบวนการพิจารณาคดี หากไม่มีการแต่งตั้ง การพิจารณาคดีจะดำเนินต่อไปโดยมิชอบ กรณีที่ศาลเยาวชนและครอบครัวกลางมีการออกหมายควบคุมตัวหยกนั้นจึงเป็นที่น่าห่วงกังวลอย่างยิ่ง

มูลนิธิผสานวัฒนธรรม มีความกังวลอย่างยิ่งต่อความไม่เป็นธรรมในกรณีการควบคุมตัวเด็กหญิงคนดังกล่าว และยังห่วงใยต่อสภาพจิตใจของเด็ก ซึ่งขณะนี้ได้ถูกควบคุมตัวมาเป็นเวลาเกือบ 30 วันแล้ว มูลนิธิฯ จึงเรียนมายังท่านในฐานะผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ และพนักงานสอบสวนผู้รับผิดชอบคดีเด็กหญิงธรลภย์ ผลัญชัย หรือ ‘หยก’ ได้โปรดดำเนินการให้ปล่อยตัวเด็กหญิงดังกล่าวด้วย

นอกจากนี้ จากข้อเท็จจริงดังกล่าวข้างต้น มูลนิธิผสานวัฒนธรรม จึงเรียนมายังท่าน ตรวจสอบข้อเท็จจริงเกี่ยวกับจับกุมควบคุมและล่วงละเมิดตัวเด็กหญิงธนลภย์ ผลัญชัย เพื่อธำรงไว้ซึ่งความยุติธรรม นิติธรรมและสิทธิมนุษยชนและเรียกความเชื่อถือของประชาชนกลับคืนมาด้วยจักขอบคุณยิ่ง